अनेक दशकांपासून क्रिस्टलीकरण प्रक्रियेस अनुकूल करण्यासाठी नासा वैज्ञानिक क्रिस्टल्सचा अभ्यास करीत आहेत. विविध संशोधकांनी वर्षाच्या पहिल्या तिमाहीत क्रिस्टल्सवर संशोधन केले आहे, मायक्रोग्राव्हिटीमध्ये नवीनतम प्रथिने क्रिस्टलीकरण आहे. अ‍ॅरिझोना स्टेट युनिव्हर्सिटीच्या अलेक्झांड्रा आरओएसने आंतरराष्ट्रीय अंतराळ स्थानक (आयएसएस) मध्ये प्रथिने क्रिस्टलीकरण चाचणी सुरू करून या संशोधनाचे नेतृत्व केले. प्रयोग म्हणजे नवीन विकसित मायक्रोफ्लूइड डिव्हाइसचा वापर करून अंतराळातील प्रथिने क्रिस्टल्सची वाढ निश्चित करण्यासाठी. पृथ्वीवर तयार होणा than ्यापेक्षा जागे-उगवलेल्या क्रिस्टल्स चांगल्या गुणवत्तेची प्राप्ती करू शकतात की नाही हे तपासण्यासाठी संशोधनाचा अजेंडा आहे.
क्रिस्टलीकरण म्हणजे काय आणि त्याचा आपल्या जीवनावर कसा परिणाम होतो?
क्रिस्टल्स नावाच्या अत्यधिक संघटित रेणूंच्या स्वरूपात द्रव किंवा वितळलेल्या सामग्रीच्या गोठवण्याची ही प्रक्रिया आहे. हे क्रिस्टल्स वेगवेगळ्या प्रकारच्या सामग्रीचे मिश्रण असू शकतात. या जगात सर्वत्र क्रिस्टल उदाहरणे आहेत. आपण क्रिस्टल्सच्या जगात राहत नाही असे म्हणणे चुकीचे ठरेल.
कॉफी मग, सेलफोन किंवा सिलिकॉन असो जो इलेक्ट्रॉनिक्सचे मेंदू तयार करण्यासाठी आणि मेमरी चिप्समध्ये वापरला जातो, सर्व काही क्रिस्टलीकरणाचा परिणाम आहे. इतर प्रकारचे सेमीकंडक्टर क्रिस्टल्स वेगवेगळ्या रेडिएशनसाठी डिटेक्टर म्हणून वापरले जातात, जसे की गामा किरण, इन्फ्रारेड किरण इ. टर्बाइन ब्लेड हे जेट इंजिनमध्ये वापरल्या जाणार्‍या मेटल क्रिस्टल्सचे एक उदाहरण आहे.
नासा क्रिस्टल्सचा अभ्यास कसा आणि कसा अभ्यास करतो?
वैज्ञानिकांनी अंतराळात जस्त सेलेनाइड क्रिस्टल्सच्या वाढीचा अभ्यास केला, पृथ्वीवरील क्रिस्टल्ससह, स्पष्ट केले नासा. निरीक्षणाच्या परिणामी उच्च शक्तीच्या लेसरमध्ये इन्फ्रारेड तरंगलांबीच्या ऑपरेशनच्या सुधारणेचा मार्ग चिन्हांकित केला. संशोधनाचे निष्कर्ष क्रिस्टल्सच्या विद्युत, ऑप्टिकल आणि स्ट्रक्चरल वैशिष्ट्यांवरील गुरुत्वाकर्षणाच्या तीव्र प्रभावाची अंतर्दृष्टी प्रदान करतात.
अंतराळात वाढण्यासाठी क्रिस्टल्सच्या प्रकारांचा अभ्यास करण्यासाठी संशोधकांनी कित्येक वर्षांपासून क्रिस्टल वापराचे अनुकूलन केले आहे.
पृथ्वीवर उगवलेल्या क्रिस्टल्समध्ये थोडे क्रॅक सारखे दोष आहेत; या क्रॅकमुळे क्रिस्टल्सच्या गुणधर्मांचे नुकसान होऊ शकते. हे वैज्ञानिकांना अंतराळात क्रिस्टल्सचा अभ्यास का करायचा आहे हे एक मजबूत कारण आहे, अशा प्रकारे संपूर्ण मायक्रोग्रॅव्हिटेशनल वातावरण मिळते जिथे ते अधिक चांगले वाढू शकतात. गुरुत्वाकर्षण शक्तीच्या उपस्थितीमुळे तयार केलेली संवहन क्रिस्टल्सची गुणवत्ता कमी करते.
तथापि, ही संवहन सूक्ष्मदर्शीपणाच्या वातावरणात दिसत नाही, चांगल्या प्रतीच्या क्रिस्टल्समध्ये मदत करते. क्रिस्टल्सच्या निर्मितीच्या अभ्यासासाठी आयएसएस आता संपूर्ण लॅबमध्ये रूपांतरित झाले आहे, जे पुढे असू शकते लागू तंत्रज्ञान आणि औषध मध्ये.
